اثر حاضر تلاش پژوهشگر فرهنگی عرصه علوم معقول جناب آقای محمود خرم آبادی،کارشناس آموزش و پژوهش اداره کل تبلیغات اسلامی لرستان می باشد.که در کنکاش علمی به همراه سرکار خانم زیبا رومیانی توانسته است به مقوله معمای وجود ذهنی در خور فهم پاسخی مناسب بیان نماید. به گفته استاد مهدی حائری یزدی:بحث وجود ذهنی معمایی بسیاردشوار دارد که این بحث را در میان مباحث دقیق فلسفه با اهمیت خاصی جلوه گر ساخته و  میدان مبارزه ی آراء و انظار فلاسفه قرار داده است.

 اشکال این است که ذات و ذاتیات هر ماهیتی،بی تردید در جمیع مراتب و انحنای وجود محفوظ و لایتغیر باشد،و این حکمی عقلی است و تخصیص بردار نیست حال باید دید که آیا ذات و ذاتیات ماهیت خارجی را همان طور که در خارج وجود دارد می توان برای وجود ذهنی همان ماهیت،ثابت و محفوظ
فرض کرد،یا ذات و ذاتیات آن هنگام وجود ذهنی به کلی از بین می رود و ماهیت دیگری در ذهن به وجود می آید که فقط شباهت صوری با ماهیت خارجی دارد.مثلا انسان در وجود خارجی جنس و فصل دارد و خود از مقوله جوهر است،ولی اگر انسان را در اندیشه به وجود آوریم،آیا همان جنس و فصل را حقیقتا خواهد داشت؟

اگر بگوییم جنس و فصل یا به عبارت دیگر،ذاتیات ماهیات در عالم ذهن،مانند خارج محفوظ است،با توجه به این که مسلما صورتهای ذهنی همه از مقوله ی کیف نفسانی و بالاخره از اعراض اند،لازم می آید که موجودی ذهنی هم عرض باشد و هم جوهر، هم از مقوله کیف نفسانی باشد و هم از مقوله ی دیگری که وجود خارجی آن از آن مقوله است واین،به گفته اهل حکمت،اجتماع متقابلین در موضوع واحد  است.