رشد اجتماعی یعنی رشد مهارت های برقراری ارتباط با دیگران از جمله توان درک احساس و نظر دیگران ،توان بیان احساس و نظر خود به دیگران، توان همکاری و همدلی با دیگران و... و ارتباط با محیط از جمله درک قواعد و قوانین اجتماعی ، پذیرش ارزش ها ی جامعه ،قبول عادات و سنت های اجتماعی ،ارتباط با طبیعت و درک اهمیت حفظ و گسترش زندگی انواع موجودات زنده ، دوست داشتن طبیعت و.. .

عید نوروز جشن ملی ایرانیان برای شروع سال نو ،زنده شدن طبیعت و آغاز فصل بهار فرصتی مناسب برای رشد اجتماعی کودکان و نوجوانان است. این موضوع از چند جنبه قابل بررسی است.

نوروز و تعطیلات و مسافرت های به دنبال آن، همان طور که برای کودکان، لذت بخش و خاطره انگیز است، می تواند برایشان استرس زا نیز باشد، چرا که دوری از محل سکونت و عادت های معمول روزانه و دل بستگی های آنان در طی سفر به مکان های دور، می تواند آرامش ناشی از مامن خود یعنی خانه را از آنان بگیرد.بنابراین، ما می توانیم با رعایت نکته های زیر، گام به گام با کودکان در تعطیلات نوروزی، همراه باشیم و از لذت کافی برخوردار شویم:

• نوروز متعلق به کودکان هم می باشد، پس سعی کنید به آنان نیز خوش بگذرد و خاطره های خوشی را در این روزها، تجربه کنند. علاقه ها و دل واپسی های آنان که با بزرگسالان متفاوت است را به طور کامل، بشناسید. به همین دلیل، در عین حالی که اجازه می دهید کودکان، روزهای خوشی را سپری کنند، به دقت مراقب آنان باشید چرا که کودکان در این دوران، بیش تر از هر وقت دیگری، آسیب پذیرند.

• کودکان دارای نظرهای قابل احترامی هستند، بنابراین در خرید وسایل و لباس های آنان، نظرشان را جویا شده و ضمن توضیح نوع، جنس و قیمت هر کالا، آنان را در خرید، شرکت دهید.

• کودک در هنگام خانه تکانی، دوست دارد به شما کمک کند. سعی کنید در عین دخالت او  و محول کردن مسئولیتی در حد توانش، کارهای سنگین و خطرناک را به او واگذار نکنید.

• جمع شدن اعضای خانواده در کنار هم، فرصتی برای تمرین در کنار هم بودن: در زندگی شهری امروزه فرصتهای مناسب برای در کنار هم بودن اعضای خانواده به سختی به دست می آید . تعطیلات نوروز فرصتی است برای اینکه والدین در کنار کودکان باشند و ساعت های طولانی را در کنار هم سر کنند. چه خوب است که با برنامه های مختلف و جالب در کنار هم بودن را به تجربه ای شیرین تبدیل کنیم. انجام بازی های مختلف و متناسب با سن فرزند ،گردش در طبیعت،قصه گویی و قصه خوانی ،ورزش و ... می تواند ایده های جالبی باشد. با ایجاد رابطه های صمیمانه ومنطقی، درسی عاطفی از خانواده را به کودکان خود، آموزش دهید.

• آشنایی با رسوم و سنت های ملی:  یکی از مهم ترین جلوه های رشد اجتماعی ،اجتماعی شدن است.بخشی از اجتماعی شدن ،آشنایی با آداب و رسوم ملی و ایجاد علاقه نسبت به آن ها است. این کار فرد را به ریشه های خود متصل می کند و در تشکیل هویت فرد از جنبه ی ملی و اجتماعی موثر است. شاید برای برخی بزرگتر ها برخی رسوم مثل چیدن سفره هفت سین ، خرید ماهی شب عید و ... خسته کننده باشد اما کودکان از انجام کار های خاص در روز های خاص هماهنگ با دوستان و همکلاسی هایشان لذت می برند. چه خوب است که ضمن انجام این کار ها به فلسفه و نکات اخلاقی و انسانی آن هم اشاره کنید تا فرزندتان با دیدی باز تر به این رسوم نگاه کند.

• دید و بازدید های عید : بسیاری از ما امروزه خویشاوندان خود را در مراسم رسمی مثل عروسی و مجلس ختم می بینیم و فرصتی برای گفتگو های دوستانه و نزدیک نداریم .کودکان به این روابط نیاز دارند. درک روابط خویشاوندی ،ارتباط با افراد فامیل ،احترام و ابراز علاقه به بزرگتر های فامیل،سرکشی به افرادی که کسی را از دست داده اند یا یکی از افراد خانواده شان دور از خانواده است و ...برای کودک لازم است. فرزندتان در دید و بازدید های نوروزی بسیاری از روابط اجتماعی را فرا می گیرد. برخی خانواده ها از اینکه فرزندشان حاضر نیست در این ایام همراهشان شود،گله می کنند. اگر بتوانید برنامه ای ترتیب دهید که به فرزندتان در دید و بازدید های نوروز خوش بگذرد بیشتر همراه شما می شود. مثلا برنامه دید و بازدید را کوتاه کنید و در جلسه های خودمانی تر بازی های دسته جمعی بدون برد و باخت (تا کسی کدورتی به دل نگیرد)راه بیاندزاید. در مسیر رفت و برگشت با فرزند خود صحبت کنید . اگر امکان دارد به پارک هم بروید. نوروز جنبه های بسیاری برای رشد اجتماعی کودکان و نوجوانان دارد . شما هم اگر برنامه ای برای تقویت رشد اجتماعی کودکان در نوروز دارید با ما تماس بگیرید تا با نام خودتان در انتهای این مقاله اضافه کنیم.

• قبل از رفتن به میهمانی، با کودک صحبت کنید و ضمن این که او را از عارضه های مصرف زیاد آجیل، شیرینی و تنقلات، آگاه می کنید، فایده ی میوه ها را نیز برای او شرح دهید.

• پذیرایی از کودکان فامیل با آجیلی از میوه های خشک شامل: کشمش ، برگه میوه ها، توت، آلو، خرما و گردو می تواند برای آنان ترکیبی جذاب و فوق العاده مفید باشد.

• تعطیلات، زمانی مناسب برای ارتباط کودک شما با هم سن و سالانش می باشد. شما هم مانند فرزندتان، فرصت مناسبی دارید که در این روزها بیش تر با او باشید.

• تماشای بیش از حد تلویزیون یا انجام بازی های رایانه ای در تعطیلات نوروزی، یکی از اصلی ترین عامل های کم تحرکی کودک شماست. این نقص را با پیاده روی با او، جبران کنید چرا که تعطیلات، فرصت خوبی برای بودن با کودکان است.

• در این روزها، کودکان را از بازی های خطرناک مانند ترقه بازی، شمشیربازی، حرکت های آکروباتیک و زورآزمایی های کودکانه، منع کنید.

• تا حد امکان برای کودکان از لباس های تیره تر و نقش دار استفاده شود که لکه های کوچک  را به وضوح نشان ندهد. به طور حتم، لباس روشن فرزندتان اگرچه بسیار زیباست ولی در اولین ساعت های میهمانی با انواع لکه ها، و آلودگی ها، شما را پدرومادری نامنظم، جلوه می دهد. در ضمن، استفاده از لباس هایی که به راحتی شسته شده و زیاد چروک نمی گیرند و نیز لباس های چند تکه ای که قسمت های مختلف آن با یکدیگر هم خوانی دارند، توصیه می شود. به این ترتیب، اگر قسمتی از لباس، کثیف شد، لازم نیست تمام آن را عوض کنید.

• در طول سفر، صبر و انعطاف پذیری شما برای کودکان و برای خود شما، سفر را راحت تر می کند چرا که کودکان به طور معمول، تمایلی به قرارگرفتن در چهارچوبی که شما در ذهن تان ایجاد کرده اید، ندارند. از کودک پرانرژی خود، انتظار سکوت و آرامش را در طی سفر، نداشته باشید زیرا اگر مانع بازی و جنب وجوش او شوید، او نیز با بهانه جویی و گریه، شما را خراب می کند.

• برای سرگرمی کودکان بزرگ تر در حین سفر، برنامه های آموزشی در قالب داستان، طنز و گوش دادن به موزیک های کلاسیک و استفاده از وسایل و سرگرمی های کمک آموزشی وفکری را فراهم آورید و از آنان بخواهید که نقاشی منظره های اطراف را بکشند یا خاطره های سفرشان را در دفتری بنویسند و در این کارها، خود نیز آنان را یاری دهید.

• داشتن یک نقشه جغرافیایی در سفر، به همان اندازه که به شما در طی مسیر، کمک می کند، برای کودکان هم سرگرم کننده و جالب است. گاهی وقت ها مسیر حرکت و مکان هایی را که در آن، اسکان دارید، روی نقشه به آنان نشان دهید.

• در طی سفر ، تعدادی از اسباب بازی های مورد علاقه ی کودک را همراه خود ببرید. از اسباب بازی ها با تکه های کوچک یا دارای آلودگی( خمیر بازی، آبرنگ و...) استفاده نشود. می توانید این وسایل را در یک بسته یا کیسه کوچک با خود حمل نمایید.

• داروهای مورد نیاز کودک مانند تب بر، قطره بینی، کرم یا لوسیون ضد آفتاب و پماد دفع حشره ها و پشه گزیدگی را به همراه دفترچه بیمه او به همراه داشته باشد.

• کودکان در مقابل آلودگی محیط، هوا، غذا و جانوران موذی، از بزرگسالان حساس ترند بنابراین، نیاز به مراقبتی بیش از بزرگسالان دارند.

• کودک را نسبت به تعرض افراد غریبه، ایمن کنید. به او راه های مقابله و فرار از این موقعیت ها را بیاموزید. هم چنین کودک خود را همراه با وسایل ارزشمند، تنها نگذاشته و به او یاد دهید هر گونه صحبت یا تماس با افراد نا آشنا را بدون اطلاع پدرومادر، انجام ندهد. او را از پلیس نترسانید و اسم، مشخصات، آدرس و تلفن را در جیب لباسش قرار دهید.

• همان طور که شما علاقه مند به بازدید از مکان های دیدنی و تاریخی منطقه مورد سفر هستید،کودکان نیز تمایل به بازی و استفاده از محل های تفریحی آن منطقه را داند. از آنان غافل نباشید.

• برای کودک خود، یک هدیه یا سوغات، هرچند کوچک، از شهر مورد سفر، تهیه کنید تا آن را به عنوان یادگاری، نگه دارد.

• در طی مسافرت و تعطیلات، تلاش کنید عادت های خواب کودکان، تغییر نکند تا بعد از تعطیلات، دچار مشکل نشوید. در ضمن با توجه به فرآیند منفی کندذهنی و کاهش یادگیری به دنبال تعطیلات طولانی، با استفاده از کمک آموزشی های غیر درسی، سرگرمی های ریاضی و تشویق به نوشتن خاطره ها و خلاصه درس ها، این نقص را برطرف نمایید.