ورود
عملکرد رفتاری زنان درازمنه ی تاریخ لرستان آکنده ازفراز وفرودهای بی مثال وقابل توجهی است فرازهایی که نشان از لیاقت و درایت و البته شجاعت و عفت زن رابه تصویر می کشد.
وچه بهتر بگوییم فرودهایی که همیشه نشان از خود باوری،خود گذشتگی وفداکاری محض زن رابه منصه ی ظهور رسانده است. چه این که زنان همیشه بیشترکار وتلاش کرده وکمتر در انظارعموم دیده شده اند. آری زن همیشه در تاریخ وتمدن کهن وغنی لرستان جایگاهش برکسی پوشیده نبوده ونیست وبی تردید داشعار وترانه های لری که دروصف زنان نامداراین دیارسروده شده بیانگر این مقوله است. اجمال دین که در این زمینه هر چه بگوییم اندکی باشد ازبیش. بااین تفاصیل اگرچه درگفتار وفعالیت های اجتماعی و فرهنگ عشایری قوم لر زنان این دیاردارای نام ونشانی بارزومشخصی اند. اما باورق زدن تاریخ به عقب وبررسی هنروادبیات فولکلور لرستان با التفات به شرایط و زمان و مکان و زندگی های متنوع و ویژه و البته فرهنگ های متمایز نشانی از هنر و ادبیات این دیار را به صورت مکتوب آ ن هم در حدلازم مبرهن نمی سازد. خارج ازاین مقوله براساس پر اکسیس تاریخی وموقعیتی زنان درازمنه ی تاریخ لرستان فضایی در جهت میدان تازی را هم کمتر مشاهده می‌کنیم. ولی امروزه حضور موثرومفید
زنان لردرحوزه های مختلف وبه‌ویژه هنرو ادبیات برکسی پوشیده نیست ودرمدت زمان کوتاه عمر انقلاب اسلامی ما شاهد فعالیت های چشم گیر زنان در دنیای نویسندگی،شعر،داستان،رمان،هنرو موسیقی هستیم واین فرآیند می تواند به‌عنوان آغازی فرارونده درتاریخ وتمدن سرزمین لرستان محسوب گردد.
خانم پنهانی از جرگه ی همین قبایل است. وی از نویسندگان و شعرای نامی است که دامنه ی تحقیق و پژوهش و اندیشه ی آن نیاز به ریز اندیشی و دقت نظر بیشتر ی را می طلبد. پنهانی آثاری را قلمی نموده که می توان به: « و زمین نام دیگر من است»ماه از نیمه ی خود بر می‌گردد (شعر ) پسران تشمال « کرون تمشال ترجمه از زبان فارسی به لری » باز سرایی عاشقانه های لری و دهها نقد و فعالیت ادبی و هنری در حوزه علوم انسانی و به‌ویژه فعالیت چشم گیر این نویسنده و شاعر در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان لرستان و.... که مصدر خدماتی قابل نتیجه بوده اند از عمده کار های اوست. برای فرهنگ فولکلو ر ایران و بخصوص لرستان باز سرایی می تواند در همه ابعاد جهت رشد و ترقی هر چه بیشتر این مهم موضوعی بدیع و باز آور باشد. بدیع بدین سان که در این راستا کاری در آن حد و نصاب که بتوان مد نظر باشد به انجام نرسیده و اگر کاری شده کافی نیست وچنین حرکتی بی تردید نو و سازنده است و بازآور بدین معنا که مترجم اشعار و ترانه های لری را هم از حیث ساختار و هم محتوا به زبانی دیگر در آورده و در قالب شعر سپید سروده اند.
ارتباط تنگاتنگ و صمیمی ای که خانم آفرین در باز سرایی این اشعار در بین فرهنگ فولکلور و فرهنگ مدرن بر قرار می‌کند کاری بسیار سخت و دشوار است. دشواری از این حیث که با حفظ بار معنایی ساختار دو فرهنگ متمایز را باهم کلاف وآشتی می دهد. کتاب باز سرایی عاشقانه های لری کاری است که توسط انتشارات نشر روز گار در سال ۱۳۸۹ به زیور چاپ آراسته شده. این کتاب در ۵۰ صفحه شامل ۵۰ ترانه لری است که به دوزبان نگاشته شده و در مجموع حاوی ۱۰۰ شعر در قالب دو زبان است. کتاب با مقدمه ای ۵ صفحه ای با قلمی زیبا از داوود پنهان آغاز گردیده که نشان از محاط بودن قلم بر محیط ادبیات عامیانه است. نویسنده ی مقدمه در این چند صفحه
فرآیند ی مینی مالیسم را در حوزه ی ماکسی مالیسم فرهنگ فولکلور لرستان به تصویر کشیده است که از این منظر کاری هنر مندانه و در عین حال دشوار است. چه این که این مقدمه مارا به یاد شعر نظامی گنجوی می اندازد که می سراید. :
کم گوی و گزیده گوی چون در تا ز اندک تو جهان شود پر
دراین مقدمه اهمیت و جایگاه فرهنگ فو لکلور وبه‌ویژه اشعار و ترانه های لری وتاثیر اساسی آنها در فرآیند تاریخی لرستان وروابط تنگاتنگ این فر هنگ ها به مانند شعر،ترانه و موسیقی که سه مثلث متساوی الاضلاع در دیار لرستان به شما ر می آیند، سخن به میان آمده است. ضمن اینکه به پایگاه اجتماعی شعر و ترانه در این دیار و ماهیت عاطفی و تاثیر گذاری آن درا زمنه ی تاریخ نیز شخن گفته شده. . نویسنده در این مقدمه سعی بر آن داشته تا با بی موثر و پیشرو را در اهمیت مقوله ی باز
سرایی بر روی خوانندگان با ز نماید که در جای خود فرازی مفید و نتیجه بخش است. کتاب باز سرایی عاشقانه های لری از خانم آفرین پنهانی کار ی نو، سازنده و موثر در حوزه ی فر هنگ و ادبیات عامیانه ی لرستان به شمار می آید. سوای از اینکه زحمات طاقت فرسا و زمانبر ودقت عمل از مولفه های کار باز سرایی محسوب می شوند باید گفت که تخصص و هنر آفرینی اثر نیز چر بشی بیشتر را براین مسیر می گذارند.
در این باز سرایی ما با دوز بان که ذ کر آن رفت سر و کار داریم ابتدا زبان اصلی است که همان زبان عامیانه لری به حساب می آید در ثانی زبان فارسی است که در قالب زبان شعری آن هم شعر سپید( روز) سروده شده اند. انتخاب کلمات، زبان نو، ایجاد فرم و محتوا و رعایت بار مفهومی در دو زبان متفاوت از ویژ ه گی های کار باز سرایی است که در این اثر خوب پیاده شده اند. باز سرا در این دو زبان راهی بسیار دشوار و پر پیچ و خم را طی می‌کند وبی شک اگر فن وتخصص وهنر ذاتی ودر جوانبی تجربه ی تقلیدی وتحقیقی در وجود آفریننده ی اثر نباشد،کاری به ثمر نمی نشیند. باز سرایی اشعار وترانه هایی که دراین کتاب آمده،با توجه به این که با گویش ولهجه ی مردمان این دیار آمیخته است ودرابعادی با تلفیق گویش ها ولهجه ها تصادم داریم لذا کارآفریننده ترجمه رادشوار تر می‌کندکه به نظرمی رسد خانم پنهانی ازپس این
مهم به خوبی درآمده است.
نکته کارسازتردراین اثراین است که آفریننده (مترجم )زبان آفرینی کرده. یعنی باحفظ زبان مادر،زبانی رادرکنارآن خلق نموده که به نوبه ی خودبرادبیات فارسی افزوده واین همان تاثیرعمق وغنای فرهنگ فولکلوربوده که می تواند زبان سازی وهنرآفرینی کند. شیرازه کلام این که برکارپر طاقت وموثراین شاعره ی خوش ذوق وبلندطبع بایدارج نهادوفضایی پویا را برای بهتر ظاهرشدن چنین هنری رادربطن فرهنگ فولکلورلرستان وایران به وجودآورد که بی گمان نقش بازسرایی وترجمه وباز نویسی و....درادبیات عامیانه ایران وبخصوص این دیار جایگاهی بس عمیق وفرا بخش دارد.
عابدین پاپی نویسنده،شاعر،منتقد،روزنامه نگار و از فعالین فرهنگی استان لرستان
