بی تردید میهمان نوازی آدابی است که از دیر باز در میان قوم لر رایج و پر آوازه بوده و به انحای مختلف خویش را چهره نموده است.

میهمان نوازی علاوه بر آداب و سنن می تواند مقوله ای باشد که در رشد و تعالی شخصیت افراد و فرهنگ مردم نقشی اساسی را برعهده گرفته. بطور عمده می توان گفت میهمان نوازی در میان قوم لر دارای جایگاهی بسیار رفیع و سازنده به شمار می رود. به گونه ای که امروزه وقتی صحبت از لر و لرستانی به میان می آید، فی الفور آنچه به ذهن جامعه ایران خطور می‌کند، همین آداب شیرین و پر بار میهمان نوازی است چه این که مردمان لرستان با توجه به تبار و اجدادشان که همیشه دست دل باز و سفره دار بوده اند؛ تاکنون نیز این آداب متدوال را به صورت سینه به سینه حفظ و نگهداری نموده اند. مقوله ی میهمان نوازی از جهات مختلفی می تواند محل بحث و وارسی قرار بگیرد.

از حیث فرهنگی توانسته قوم لر را با مؤلفه هایی که در بطن خود نمایان ساخته، از دیگر اقوام مجزا سازد چرا که تنها مردمان لر کوچک و لر بزرگند که این آداب زیبا را در اشکال متعدد به تصویر کشانده اند. از نگاه اجتماعی نیز با توجه به تنوع غذایی و تمایز فرهنگ ها که در جامعه ایران حکمفرماست،این مهم توانسته در این دیار با تنوع غذایی خود جایگاهی قابل توجه را در بطن اجتماع تصویر نماید. از دید هنری و ادبی نیز جایگاهی زاید الوصف دارد چه این که در کنه خود دارای ویژگی های بارزی است که این ویژگی ها دستاوردهایی به شمار می روند که از جانب مردمان همین مرز و بوم خلق شده اندو بی تردید هر دستاوردی می تواند در نوع خود هنر باشد. ادبی بدین معنا که اشعار و ترانه های زیادی شعرای این خطه در مورد این آداب سروده اند که در جای خود قابل تحسین است ضمن اینکه این اشعار و سروده ها نیز برگرفته از همان پتانسیل هایی بوده که در کنه مقوله میهمان نوازی نهفته است.

از لحاظ فرهنگ عرف نیز بسیار قابل توجه است. چه این که تنها آداب مرسومی است که بین قوم لر عمومیت یافته است و در زوایایی می توان گفت نوعی هنر کلاسیک و ماندگار نیز به شمار می آید به نحوی که مؤلفه های کلاسیک را داراست.حاصل اینکه می توان این آداب فرهنگی را از آداب ماندگار برشمرد.البته امروزه با توجه به ظهور انقلاب الکترونیک و کم رنگ شدن محبت و احساس ودر زوایایی عاطفه حضورش کم رنگ تر جلوه می نماید و اما نکته ی مهم تر این که بگوئیم میهمان نوازی چیست و میهمان نواز کیست؟ میهمان نوازی می تواند آدابی سرشار از مؤلفه های فرهنگی و اجتماعی باشد که در ابعاد مختلف منش و جایگاه اجتماعی یک قوم را تعیین میکند چه این که از قدیم الایام به‌عنوان آدابی پیشرونده و منتج مد نظر بوده است. ایرانیان آریایی نسب بی گمان مردمانی خوش برخورد و خوش مشرب در زوایایی مختلف بوده اند و این عوامل نیز از عمده ویژگی هایی به شمار می آمده که در ایجاد فرهنگ میهمان نوازی مؤثر افتاده اند و مهمان نواز کسی است که می تواند با رعایت آداب و رسوم ویژه که در بین اقوام مرسوم است، از مهمان خود پذیرایی به عمل می آورد.البته پذیرایی تنها شامل پخت و پز غذا و مخلفات آن نیست بلکه پذیرایی در همه ی ابعاد مد نظر است.

به‌عنوان مثال یک میهمان نواز خوب کسی است که ابتدا خوش برخورد و خوش مشرب باشد و در ثانی دارای اراده و صبر اجتماعی و در مجموع چند نمونه شخصیت
بوده به طوری که بتواند تمام منویات میهمان را برآورده کند. به تعبیر دیگر میهمان نواز یعنی کسی که سفره دار بوده و واژه سفره دار نیز دارای مفاهیم و مصادیق فراوانی است، چه بسا افراد زیادی هستند که بسیار دست و دل باز و خوش برخوردند و وقتی به منزلشان می روی فوق العاده احترام و پذیرایی می‌کنند اما نیت حسن فاعلی نیست بلکه حسن فعلی است.

لذا چنین میهمان نوازی نمی توان میهمان نواز گفت چه این که از دایره فهم این آداب بدور است. بنابراین افرادی که سفره ای رنگین می اندازند و بدنبال تفاخر و تظاهر و در خیلی مواقع قیمت اجناس سر سفره را هم به نحوی بیان می دارند، میهمان نواز محسوب نمی شوند بلکه اینان اغلب بدنبال منافع فردی و اجتماعی خود هستند نتیجه ی این که میهمان نوازی آدابی دیرینه بوده و در گذشته و حال نیز مورد توجه قوم لر واقع افتاده است اما شدت و قوت آن را بیشتر بایستی در ادوار مختلف تاریخ قوم لر جستجو کرد و اگرچه امروزه هم این سنت کهن پابرجاست ولی به دلایلی متعدد که در دنیای پسامدرن قد علم کرده، ماهیت وجودی خود را کم کم دارد از دست می دهد. لذا برای رشد و تعالی و فرهنگ سازی این آداب در جهت ماندگاریش، مستلزم نوعی وفاق عمومی و هم اندیشی فرهنگی است.

عابدین پاپی محقق، نویسنده،شاعر،منتقد،روزنامه نگار و از فعالین فرهنگی استان لرستان