زنان به دلیل گذراندن دوره های خاص از جمله بارداری, زایمان, شیردهی و یائسگی, گروه آسیب پذیری هستند که آنها را نیازمند خدمات ویژه پیشگیری, سلامت و درمان می کند بنابر اعلام کارشناسان نظام سلامت, نتیجه اضافه شدن تغذیه نامناسب و کم تحرکی به زندگی زنان, ناتوانی و افزایش خطر مرگ است با توجه به این وضعیت تصحیح شیوه زندگی آنها باید در اولویت برنامه های سلامت این گروه قرار گیرد

سلامت زنان ایرانی در معرض تهدید دو عامل خطر بسیار ساده قرار دارد؛ کم تحرکی و تغذیه نامناسب. طرح این موضوع تازگی ندارد، اما همچنان آمارهای چاقی و تغذیه زنان تغییری را نشان نمی دهد.

زنان به دلیل گذراندن دوره های خاص از جمله بارداری، زایمان، شیردهی و یائسگی، گروه آسیب پذیری هستند که آنها را نیازمند خدمات ویژه پیشگیری، سلامت و درمان می کند. بنابر اعلام کارشناسان نظام سلامت، نتیجه اضافه شدن تغذیه نامناسب و کم تحرکی به زندگی زنان، ناتوانی و افزایش خطر مرگ است. با توجه به این وضعیت تصحیح شیوه زندگی آنها باید در اولویت برنامه های سلامت این گروه قرار گیرد.

در همین راستا مطهره علامه، رئیس اداره سلامت زنان و میانسالان وزارت بهداشت، درباره وضعیت شاخص های شیوه زندگی و اولین علت مرگ و میر زنان و همچنین اقدامات این وزارتخانه برای تامین سلامت زنان می گوید: در حال حاضر بیماری های قلبی - عروقی و سرطان ها مهمترین علل مرگ زنان ایران محسوب می شود. سرطان پستان نیز در میان سایر سرطان ها جزو اولین عامل مرگ زنان محسوب می شود. البته سرطان روده بزرگ هم در زنان و در مردان آمار بالایی در میان مرگ ناشی از سرطان ها دارد. سرطان دهانه رحم نیز با فاصله زیادی از این دو سرطان، یکی از علل مرگ ناشی از سرطان هاست. این درحالیست که هر سه سرطان مهم قابل پیشگیری، تشخیص زودهنگام و درمان به موقع هستند که البته در برنامه سلامت بانوان ایران مورد توجه قرار گرفته اند.

دلایل ناتوانی در زنان ایرانی

وی ادامه می دهد: خطرات باروری، سلامت استخوانی - عضلانی و سلامت روانی آنان نیز به عنوان مهم ترین علل ناتوانی زنان محسوب می شود. بیشترین مشکلی که زنان ایران با آن مواجه هستند، شیوه زندگی کم تحرک و تغذیه نامطلوب آنان است که عامل خطر علل مرگ و ناتوانی آنان است. توجه به این موضوع مهم یعنی بهبود شیوه زندگی بهترین راه برای پیشگیری از همه مشکلات سلامت زنان ایران است. به همین جهت محور برنامه های بهداشتی زنان در دوره باروری و یائسگی در اداره سلامت میانسالان، تلاش برای بهبود شیوه زندگی آنان است. همچنین خطر سنجی بیماری های قلبی عروقی و سرطان های مهم نیز به همین منظور انجام می شود. ارائه مشاوره و علاوه بر خدمات مورد نیاز آنان، آموزش انفرادی زنان و آموزش عمومی آنان در کمپین های سلامت بویژه کمپین سلامت زنان نیز بخش دیگری از این برنامه است.

بسته خدمات وزارت بهداشت برای سلامت زنان ۳۰ تا ۶۰ سال

رئیس اداره سلامت زنان و میانسالان وزارت بهداشت درباره آخرین برنامه وزارت بهداشت در حوزه سلامت زنان نیز بیان می کند: در حال حاضر برنامه هایی مانند تن سنجی برای اندازه گیری قد و وزن و دورکمر و محاسبه BMI، تعیین اضافه وزن، چاقی، چاقی شکمی، بررسی الگوی تغذیه برای بررسی مصرف گروه های غذایی هرم و عادات غذایی مانند فست فود، نوشیدنی گازدار، نمک، روغن مصرفی و آموزش و مشاوره برای بهبود آن توسط کارشناسان تغذیه جزیی از بسته خدمات نوین سلامت زنان ۳۰ تا ۶۰سال است.

کدام غربالگری ها برای زنان تدارک دیده شده است؟

وی ادامه می دهد: تجویز و آموزش نحوه مصرف مکمل ویتامین دی، بررسی فعالیت جسمانی و آموزش و مشاوره برای بهبود آن، بررسی مصرف دخانیات، آموزش و ارجاعات لازم و غربالگری مصرف الکل و مواد مخدر و داروهای روانگردان و در صورت مصرف تعیین نوع ماده مصرفی نیز در این بسته گنجانده شده است. همچنین تلاش کردیم خدمت ارجاع به روانشناس جهت غربالگری تکمیلی و در صورت مثبت بودن غربالگری اولیه را نیز انجام دهیم. به منظور غربالگری سلامت روان بررسی دیسترس روانشناختی توسط پرسشنامه کستلر و ارائه مشاوره توسط کارشناس سلامت روان انجام می شود. همچنین انجام خطرسنجی حوادث قلبی عروقی و ارائه بازخورد مناسب به مراجعه کننده و اقدام متناسب با درجه خطر از جمله تجویز داروهای پیشگیری کننده را جزو این خدمات قرار داده ایم.

به گفته علامه، بررسی سوابق فردی و خانوادگی، علائم و عوامل خطرسرطان روده بزرگ، غربالگری سل در افراد دارای علائم، بررسی اعضای خانواده فرد مبتلا به هپاتیت، بررسی تاریخچه و شرح حال باروری و بررسی از نظر رفتارهای پرخطر و وجود عفونت آمیزشی و ایدز در فرد و همسر یا شریک جنسی وی نیز در این بسته خدمتی که در نظام بهداشتی کشور ارائه می شود، گنجانده شده است.

رئیس اداره سلامت زنان و میانسالان وزارت بهداشت در ادامه تعداد دیگری از این خدمات را معرفی کرد و گفت: با توجه به اینکه سرطان پستان جزو رتبه های بالای ابتلا به انواع سرطان در کشور است، غربالگری سرطان پستان در این برنامه دیده شد. همچنین به منظور بررسی میزان در معرض قرار گرفتن خشونت خانگی، غربالگری این آسیب بر اساس پرسشنامه HITS و ارجاع به روانشناس در صورت غربالگری مثبت صورت می گیرد. بررسی از نظر وجود خونریزی های غیر طبیعی رحمی، علائم و عوارض یائسگی ویژه زنان ۴۵ تا ۶۰ سال، روابط زناشویی و اختلال عملکرد جنسی، علائم و نشانه ها برای تشخیص زودهنگام سرطان دهانه رحم، معاینه ژنیکولوژی از نظر بررسی وجود زخم تناسلی و نمای غیر طبیعی سرویکس، عفونت های آمیزشی، ضایعات خونریزی دهنده، مشکلات یائسگی و مشاهده نتایج پاراکلینیک و ارائه خدمات مشاروه ای به مراجعین در صورت نیاز، در برنامه سلامت زنان تدارک دیده شده است.