مدت زمان زیادی از فراگیرشدن شبکه های اجتماعی و موبایلی نظیر وایبر، واتس آپ، تلگرام و... نمی گذرد اما اخبار و اظهارنظرها این بار نشان دهنده ای این است که این شبکه های اجتماعی به سرعت برق و باد در حال فراگیر شدن هستند و افراد مختلف در سنین و موقعیت های مختلف از این شبکه ها استفاده می کنند.

هرگاه نام اینترنت و استفاده از شبکه های اجتماعی موبایلی آورده می شود شاید به اولین چیزی که فکر کنیم این است که این ابزارها توسط جوانان یا اقشار تحصیلکرده جامعه به کار گرفته می شوند.

با وجود این، آن طور که یک مقام مسئول در وزارت ورزش و جوانان به تازگی اعلام کرده است این زنان خانه دار هستند که بیشترین استفاده را از وایبر و تلگرام دارند. همین واقعیت باعث شده است که محمدرضا رستمی از راه اندازی شبکه اجتماعی مادران خبر دهد.استفاده از شبکه های اجتماعی موبایلی با سرعت زیادی فراگیر شده است به حدی که الان در استفاده از بسیاری این شبکه های مجازی در دنیا جزو کشورهای اول هستیم. ایران با ۵/۹ میلیون کاربر در صدر استفاده کنندگان از وایبر است. در زمینه استفاده از تلگرام دومین کشور دنیا و در استفاده از لاین سومین کشور دنیا هستیم. ۵/۳ میلیون کاربر واتس آپ و ۳ میلیون کاربر اینستاگرام در کشور وجود دارند.

۲۷ درصد از استفاده ای که از اینترنت می شود برای حضور در شبکه های اجتماعی است. زنان ۶۹درصد و مردان ۴۷ درصد تمایل به دوستیابی در شبکه های اجتماعی دارند. آمار ذکرشده به خوبی استفاده بالا از شبکه های اجتماعی موبایلی را نشان می دهند. هر روز هم آمار جدیدی از نفوذ بالای این رسانه ها در میان قشر خاصی مانند پزشکان، نوجوانان، دانشجویان و تأثیری که این استفاده بر زندگی آنها گذاشته است منتشر می شود. اعلام های جدید هم از استقبال بالای زنان خانه دار از نرم افزارهای وایبر و تلگرام حکایت دارند.

بالابردن سواد رسانه ای مادران

معاون ساماندهی امور جوانان وزارت ورزش و جوانان معتقد است که اگر سواد رسانه ای مادران افزایش یابد می توان از مزایای شبکه های مجازی به عنوان تجارت و آموزش استفاده کرد. او گفت: الان عمومیت گرایش به فضای مجازی در بین همه اقشار جامعه وجود دارد اما زنان خانه دار چون کمتر درگیری دارند میزان استفاده شان بالا است؛ البته هنوز آمار نگرفته ایم که میزان استفاده گروه های اجتماعی مانند دانشجویان، دانش آموزان یا زنان و مردان چقدر است اما آنچه شواهد نشان می دهد زنان خانه دار بیشترین استفاده را دارند. از این رو ما تصمیم گرفتیم با افزایش سواد رسانه ای در میان تمام گروه ها به ویژه زنان و مادران آسیب های این موضوع را کنترل کنیم چون تنها تعداد محدودی از کاربران که در این زمینه تخصص دارند نحوه استفاده را می دانند.

البته به نظر من این موضوع تفاوتی در میان زن و مرد وجود ندارد چون هر دو در این فضا فعالیت زیادی دارند. باید بدانیم که مصرف رسانه ای شامل چه رسانه هایی، به چه میزان و به چه شکل و کاربردی است. خبرآنلاین نوشت؛ او افزود: چون بیشتر زنان باید مورد توجه قرار گیرند چون آنها خانواده را اداره می کنند. از این رو در سال ۹۴ برای مادران به ویژه مادران خانه دار که تقریبا مصرف آنها از فضای مجازی بیشتر است چون فرصت بیشتری در خانه دارند طرح سبک زندگی در عصر رسانه ویژه مادران را اجرا کنیم. مادران چون با جوانان در ارتباطند، اگر سواد رسانه ای داشته باشند، در تربیت آنها نقش مهمی دارند، می توانند در کنترل استفاده از فضای مجازی موثر باشند و موفق تر عمل کنند. به هرحال اگر سطح آگاهی مردم بالا برود هم خودشان از این فضا مصون می مانند و بعد توانایی انتقال این دانش، سواد و آگاهی را به جوانان و خانواده دارند.

راه اندازی شبکه اجتماعی مادران

معاون ساماندهی امور جوانان وزارت ورزش و جوانان با اشاره به طراحی طرح سبک زندگی در عصر رسانه ها، گفت: قصد داریم در قالب این طرح شبکه اجتماعی مادران ایرانی را راه اندازی کنیم. درون این شبکه مباحث مربوط به مصرف رسانه ها مطرح و به دغدغه ها و پرسش های مادران پاسخ داده می شود. وی افزود: شبکه اجتماعی مادران به منظور انتقال تجربیات مختلف بسیار موثر است و تعدادی از مشاوران و مدرسان نیز در آن حضور دارند و مادران را راهنمایی می کنند.

مطالعات مربوط به این شبکه به پایان رسیده و طرح آماده شده است. ایسنا نوشت؛ محمدرضا رستمی با بیان اینکه راه اندازی شبکه اجتماعی مادران بخشی از طرح سبک زندگی در عصر رسانه هاست، اظهار کرد: این برنامه را از سال جاری آغاز کرده ایم، چرا که معتقدیم سبد مصرفی شهروندان ایرانی را عمدتاً رسانه ها شکل می دهند و ما قصد داریم از طریق برگزاری دوره های آموزشی و انجام فعالیت های ترویجی و برنامه های تبلیغی، آگاهی جوانان را برای انتخاب سبک زندگی درست افزایش دهیم. بدین منظور در این طرح سه فاز را طراحی کرده ایم.

رفتار زنان خانه دار با لیبل ها همخوان نیست

یک فعال اجتماعی در حوزه زنان و کودکان می گوید: با یک مشاهده ساده و توجه به گفت وگوهای زنان در مکان هایی مانند مترو، آرایشگاه ها، اتوبوس و ... می توان استقبال بالای زنان از شبکه های اجتماعی و موبایلی را حدس زد. زنان خانه دار بخش زیادی از اطلاعات خود را از طریق شبکه های اجتماعی موبایلی به دست می آورند، بدون آنکه آموزش خاصی به آنها داده شود.

ثریا عزیزپناه می افزاید: باید از کم و کیف اطلاعاتی که در این شبکه ها رد و بدل می شود، اطلاعات درستی به دست آورد تا بتوان در مورد آنها قضاوت کرد. بخش زیادی از استفاده ای که زنان خانه دار از شبکه های اجتماعی دارند مانند سایر اقشار جامعه است و نباید آنها را جدا کرد. او تصریح می کند: نوع رفتار زنان خانه دار با برچسبی که روی آنها به عنوان زن خانه دار خورده است، همخوانی ندارد. به همین دلیل استفاده زیاد آنها از شبکه های اجتماع موبایلی باعث تعجب شده است.

او تأکید می کند: در مورد آموزش هایی که به یک قشر خاص مانند زنان خانه دار داده می شود باید یک سری ملاحظات را مد نظر قرارداد. رایگان بودن این آموزش ها، مراعاتی که باید در اطلاعات رعایت شود و متفاوت بودن این آموزش ها باید مد نظر قرار گیرد. عزیزپناه ادامه می دهد: فقط زمانی آموزش ها موفق خواهند بود که اطلاعات درستی که همه جوانب را درنظر می گیرد در مورد استفاده زنان خانه دار از شبکه های اجتماعی موبایلی داده شود.

سواد رسانه ای یک پروسه درازمدت است

یک استاد ارتباطات در مورد آموزش های لازم در استفاده از رسانه ها می گوید: در مورد استفاده از هر تکنولوژی یک مبحثی به نام سواد رسانه ای وجود دارد که به صورت بلندمدت است. علیرضا حسینی پاکدهی می افزاید: زنان خانه دار انواع و اقسام مختلفی را دربرمی گیرند. در کوتاه مدت فقط می توان به آنها یک سری هشدار داد.

آموزش دادن یک پروسه درازمدت است و باید از کودکی به افراد آموزش های لازم داده شود. خانواده ها باید به فرزندان خود آموزش بدهند و این آموزش در مدارس هم در کنار سایر مواد درسی باید ادامه داشته باشد. او تصریح می کند: در انگلستان، ژاپن و آمریکا به افراد از کودکی و در طی دوران زندگیشان آموزش های لازم داده می شود تا سواد رسانه ای آنها بالا رود و استفاده درست از رسانه داشته باشند.

سندوس محمدی